Samanyolu’ndan çok daha aktif pek çok galaksi, galaksilerarası uzaya doğru uzanan muazzam ikiz radyo dalgası jetlerine sahiptir. Normalde bunlar, galaksinin merkezindeki dev bir kara delikten gelip aksi yönlere doğru giderler. Ama birkaç tanesi daha karmaşık yapıdalar ve gökyüzünde bir ‘X’ oluşturan dört jete sahipmiş gibi görünüyorlar.
Bu olayı anlamak adına çok sayıda muhtemel açıklama daha önce öne sürülmüştü. Bunlar arasında, milyonlarca yıl içinde galaksinin merkezindeki kara deliğin ve ilişkili jetlerin dönüş yönünde gerçekleşen değişimler, her biri bir çift jetle ilişkili iki kara delik ve galaksinin içine tekrar düşen maddenin, farklı yönlere saptırılarak X’in diğer iki kolunu oluşturması bulunuyor.
Böyle bir galaksi olan PKS 2014-55’in üstün MeerKAT gözlemleri, maddenin ev sahibi galaksiye doğru tekrar aktığını ve “tehlike eşiğini atlattığını” göstererek son açıklamayı destekliyor. Bu sonuçlar yakın zamanda, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society dergisinde yayınlanmak üzere kabul edildi.
Bu çalışma, Güney Afrika Radyo Astronomi Gözlemevi (SARAO), Ulusal Radyo Astronomi Gözlemevi (NRAO), Pretoria Üniversitesi ve Rhodes Üniversitesi’nden bir ekip tarafından yürütüldü.
Bu sıra dışı galaksilerin daha önceki gözlemleri, yakın zamanda tamamlanan MeerKAT Teleskobu’nun sunduğu yüksek kaliteli görüntülemeden yoksundu. Bu teleskop dizisi, Güney Afrika’daki Karoo yarı çölünde bulunan 64 adet radyo çanağından oluşuyor. Bilgisayarlar, bu antenlerden gelen verileri 8 kilometre çaplı bir teleskoba eş değer olarak birleştirdi ve PKS 2014-55 için radyo bandında eşi görülmemiş kalitede görüntüler sunarak şeklinin gizemini çözmeyi sağladı.
MeerKAT’ı geliştiren SKA Güney Afrika projesinin eski yöneticisi ve çalışmanın yazarlarından Bernie Fanaroff, “MeerKAT türünün en iyisi olmak üzere tasarlandı” diyor. “Eşsiz becerilerinin, galaksilerin evrimiyle ilgili eski soruları cevaplamaya ne kadar katkı sağladığını görmek muhteşem.”
NRAO’nun başyazarı William Cotton göre ise “MeerKAT, yenilerini bulurken aynı zamanda gücüyle eski bilmeceleri çözen yeni nesil cihazlardan birisi; bu galaksi, daha önce bu kadar detaylı görülmemiş, henüz tam olarak anlaşılamayan özelliklere sahip” diyor. Bu sorulara ilişkin daha fazla araştırmaysa şimdiden başlamış durumda.
