21 Aralık 2020 | Jüpiter ve Satürn’ün Büyük Buluşması

İki dev gezegenin; Jüpiter ve Satürn’ün uzun zamandır beklenen büyük kavuşumu olan 21 Aralık gününe artık sadece saatler kaldı. Jüpiter ve Satürn’ün büyük kavuşumu neden önemlidir? Nereden gözlenir? Bir daha ne zaman olacak? Tüm bu soruların yanıtlarına ve daha fazlasına bu yazıdan ulaşabilirsiniz.

Neden Büyük Buluşma Deniliyor?

Biz buna “büyük” buluşma diyoruz çünkü antik gökyüzü gözlemcileri için bunlar gökyüzündeki en yavaş hareket eden iki gezegendi. Merkür, Venüs ve Mars görece daha yakın olduklarından onların buluşmaları daha sık gerçekleşmektedir. Jüpiter’in Güneş etrafındaki yörünge süresi yaklaşık 12 yıl sürerken, Satürn’ün Güneş etrafındaki dolanma süresi 29.5 yıl sürüyor. Yavaş hareketleri nedeniyle, bu gezegenlerin bir kavuşumu oldukça sıra dışı bir durumdu.

Bu tür buluşmalar, çoğu durumda, ortalama olarak yaklaşık her 20 yılda bir gerçekleşir ve bu buluşmalarda aralarındaki açısal büyüklük genelde 1 dereceden fazla olmaktadır. Ancak bu seferki buluşma, artık derecenin de altında olan yay-dakikası biriminde ifade edilecek seviyededir. İşte bu nedenden dolayı Jüpiter ve Satürn’ün büyük buluşması ya da büyük kavuşumu denilmektedir.

Fiziksel Olarak Birbirlerine Yakın Olacaklar Mı?

Hayır, bu iki dev gezegen yörüngeleri boyunca bizim bakış doğrultumuza göre aynı hizaya denk geldikleri için gökyüzümüzde sanki birbirlerine yaklaşmışlar gibi görünecekler. Aslında her iki gezegen de kendi yörüngelerinde dolanmaya devam etmektedirler. Hatta 21 Aralık günü aralarındaki mesafe 733 milyon km kadar olacaktır.

Eğer Dünya’dan çıkıp Güneş Sistemi’nin eksenine dik olacak şekilde uzak bir konuma giderek gezegenlerin yörüngelerini görebilseydik, Jüpiter ve Satürn’ün birbirlerine aslında ne kadar uzak kaldıklarını görebilirdik. Örneğin Mars’ta olsaydınız yine farklı bir manzara ile karşılaşacaktınız ve iki gezegenin aralarındaki açısal mesafesinin 3 derece olduğunu gözleyecektiniz.

Ne Kadar Yakın Görünecekler?

21 Aralık günü gökyüzünde aralarındaki mesafe en yakın olacakları 0.102 derece ya da 6 yay-dakikası kadar olacak. Bunu şöyle kıyaslayabilirsiniz: Ay’ın dolunay halinde gökyüzünde kapladığı alan ortalama 0.5 derece ya da 30 yay-dakikası kadardır. Yani bu iki gezegenin aralarındaki mesafe, Ay’ın çapından 5 kat daha küçük bir alana denk gelmektedir.

Eğer bir teleskop ile bakarsanız hem Jüpiter’in dev uydularını hem de Satürn’ün dev uydularını aynı anda aynı görüş alanında görebilirsiniz.

Bir başka örnek olarak da genelde gözünüzün ne kadar iyi gördüğünü test etmek için bakılan Alcor ve Mizar yıldızlarını verebiliriz. Bu yıldızların aralarındaki açısal mesafe 11 yay-dakikasıdır. Dolayısıyla yine 21 Aralık’taki büyük buluşmada yakın görünen iki gezegen, Alcor ve Mizar yıldızlarından bile neredeyse 2 kat daha yakın görüneceklerdir. Yani çıplak gözle baktığınızda eğer Satürn’ü ve Jüpiter’i ayrı ayrı görebiliyorsanız, gözleriniz ileri seviyede iyi bir görüşe sahiptir diyebiliriz.

Nerelerden Gözlenebilir?

Büyük buluşma, Türkiye de dahil olmak üzere Dünya’nın birçok bölgesinden gözlemlenebilir olacakken 60 derece enlem ve üzerinde bulunan gözlemciler bu gök olayını göremeyecekler. Çünkü bu konumlarda artık iki gezegenin ufuk yüksekliği çok düşük olacak ve Güneş ile beraber batacakları için gözlem yapmak son derece zorlaşacaktır.

Bir Sonraki Büyük Buluşma Ne Zaman?

Geçmişten geleceğe, yüzyıllar boyunca bu iki dev gezegenin buluşmalarının ne zaman olduğu, ne kadar yakınlıkta olduğu ve gözlenebilir olup olmadığını aşağıdaki tablodan öğrenebilirsiniz:

Sonuç olarak, bu listemize göre iki dev gezegen ortalama her 300 yılda bir, birbirlerine son derece yakın konuma geliyorlar. Bununla birlikte, listede sadece iki tanesi ya güçlükle görünüyordu ya da hiç gözlenebilir halde değildi. Bunu da dikkate alırsak, ortalamanın 375 yıla çıktığını söyleyebiliriz. Fakat bu sadece bir ortalama. 1226 ile 2020 buluşması arasında 794 yıl geçtiğini unutmayın. Bunun tam tersi olarak, 2417 ve 2477 buluşmalarının arasında yalnızca 60 yıllık bir aralık bulunmaktadır.

Bize Büyük Kavuşma Fotoğraflarınızı Gönderin!

21 Aralık günü gerçekleşecek olan büyük kavuşma fotoğraflarınızı bize ister sosyal medyadan doğrudan mesaj ile, isterseniz de [email protected] adresine eposta ile yollayabilirsiniz. Gökyüzünüz açık olsun!

Yağız Eraslan

Kozmozdaki kısacık zamanında kozmozu anlamaya ve anlatmaya çalışan bir astronom. Uzaydan Haberler'in sosyal medyadaki görsel içeriklerinin tasarımcısı. Astronomi ve Uzay Bilimleri bölümü lisans mezunu.

Biyografinin Tamamını Gör