Türbülans Evrendeki “En Parlak” Galaksiyi Parçalıyor

540

Araştırmacılar yakın zamanda evrenin “en parlak galaksisinin” en şiddetli türbülanslara sahip olanlardan biri olduğunu keşfettiler. Astronom Tanio Diaz-Santos’a göre “o kadar kaotik ki kendi kendisini parçalıyor.”

Sanatçı gözünden W2246-0526, bilinen en parlak galaksi. Yeni araştırmalar tamamının türünün ilk örneği türbülanslı gazlarla dolu olduğunu gösteriyor. (Görsel: NRAO/AUI/NSF; Dana Berry / SkyWorks; ALMA (ESO/NAOJ/NRAO))

“En parlak galaksi” tırnak işareti içerisinde çünkü W2246-0526 ismi verilen galaksinin sınırlarından neredeyse hiç görünür ışık kaçamıyor.

Araştırmacılar galaksinin yıldızlararası maddesinin hareketini ilk kez kaydetmek için Atacama Büyük Milimetre/milimetrealtı Dizisi’ni (ALMA) kullandılar.

Galaksinin kuvvetli parlaklığı enerjiyi daha sonra kızılötesi dalga boylarında tekrar yayınlayan kalın bir toz duvarı tarafından soğuruluyor. Galaksinin kızılötesi parlaması 350 trilyon Güneş’e eşdeğer. Bilim insanları bu galaksi türünü “örtülü kuasar” şeklinde adlandırıyorlar.

Ancak bu galaksi o kadar alışılmışın dışında parlak ki daha bile nadir bir kategoriye girmeyi başardı: özel bir grup Sıcak, Tozla Örtülü Galaksiler, ya da Hot DOG’lar (Hot, Dust-Obscured Galaxies). Astronomlar tarafından bulunan neredeyse her 3,000 kuasarın 1 tanesi bir Hot DOG.

W2246-0526 enerjisini merkezdeki bir süperdev kara delikten elde ediyor. Kara deliği ise gaz spirallerinin yoğunlaştığı ve aşırı ısındığı bir yüksek enerji birikim diski çevreliyor.

Diaz-Santos’un Universidad Diego Portales’ten meslektaşı ve astronom Roberto Assef bir basın bülteninde “Bu özellikler bu cismi kızılötesinde bir canavar yapıyor” diyor.

Bilim insanlarını galaksinin muazzam parlaklığı konusunda ilk uyaran NASA’nın Geniş alan Kızılöte Araştırma Kaşifi (WISE) uzay aracı oldu. Şimdi de ALMA makine dairesinin şartlarını ortaya koydu.

ALMA gözlem ekibinin başındaki Assef “toz tarafından yayılan kuvvetli kızılötesi enerjinin tüm galaksi üzerinde doğrudan ve şiddetli bir etkisi var ve yıldızlararası ortam boyunca ekstrem türbülans yaratıyor” diye ekliyor.

Assef ve araştırma ekibi galaksinin en parlak olarak günlerinin sayılı olduğuna inanıyor.

Kuasarın süperdev kara deliğin aşırı enerjisi tarafından harekete geçirilen yıldızlararası gazı yüksek hızlarda her yöne doğru akıyor.

Diaz-Santos “galaksi boyunca aşırı derecede türbülanslı bir durumda çok miktarlarda iyonize karbon bulundu” diyor.

Araştırmacılar galaksiyi bir kap dolusu kaynar suya benzetiyorlar. Dediklerine göre en nihayetinde galaksinin tüm yıldız oluşturan maddeleri buharlaşıp gidecek.

Astronom Manuel Arayena “eğer bu yapı devam ederse gelecekte W2246’nın içerdiği gaz ve tozdan büyük bir bölümünü atması mümkün” diyor ve ekliyor: “Ancak ALMA, benzeri olmayan çözünürlüğüyle bu cismi yüksek netlikte görmemizi ve bu galaksinin yaşamındaki bu kadar önemli bir bölümü doğru anlamamızı sağlayabilir.”

Eşsiz şekilde parlak ve şiddetli bu galaksi Astrophysical Journal Letters‘da yayınlanan yeni bir makalede anlatıldı.