66 milyon yıl önce dinozorları yok edene benzer dehşet verici bir çarpışma, Dünya tarihinin erken dönemlerinde uzay kayaları düzenli olarak gezegeni dövdüğü sırada yaşam için bir sığınak sağlamış olabilir.
Bu, Meksika’nın Yucatan Yarımadası açıklarındaki Chicxulub çarpışma kraterinin merkez bölgesinden toplanan kaya çekirdeklerinin ilk analizini tamamlayan bir grup araştırmacının buluşu.
Geçtiğimiz bahar aylarında uluslararası bir ekip, okyanus tabanının yüzlerce metre altından örnek almak için bir açık deniz sondaj platformu kullandı. Ekip, çarpışma sırasında oluşan bir dizi kayalık iç yükselti veya kayayı, kraterin merkezi tepe halkasını deldi. Daha sonra bu örnekler bilim insanlarının kayaları haftalarca inceleyeceği Almanya, Bremen’deki Uluslararası Okyanus Keşif Programı Örnek Havuzu’na götürüldü.
Bilim insanlarının birden fazla tepe halkası oluşum teorisi bulunuyordu ancak 160 kilometreden daha geniş olan Chicxulub krateri Dünya üzerinde tepe halkaları hala bozulmamış olan tek çarpışma alanı. Ay’da ya da diğer gezegenlerdeki benzer büyük kraterlere ise ulaşmak mümkün değil.
Science’ta yayınlanan bir makalede, Imperial Londra Koleji’nden Joanna Morgan ve Teksas Üniversitesi’nden Sean Gulick tarafından yönetilen ekip sismik verilerle sondaj örneklerini bir araya getiriyorlar. Çalışmaları, tepe halkalarının asteroid çarpışması bir dünyanın yüzeyinin çok derinlerinden kayayı yukarı çıkardığı ve daha sonra bu maddelerin halkaların içerisine tekrar çökmeden önce merkezde sektiği sırada oluştuğunu gösteriyor.
Ancak sonuçlar aynı zamanda yaşamın varlığına dair işaretler de taşıyor. Bilim insanları Dünya’nın erken ve zorlu dönemlerinde, asteroidler ve kuyruklu yıldızlar gezegenin yüzeyini düzenli olarak dövdüğü sırada organizmaların nasıl hayatta kalabildiğini tam olarak anlayamıyorlar. Chicxulub tepe halkaları, çarpışmanın tepe halkası kayalarını bozduğunu ve daha gözenekli ve beklenenden az yoğun hale getirdiğini, bu sayede basit organizmalar için besin zengini yaşam alanları yarattığını gösteriyor. Ve çarpışma krateri yüz binlerce yıl boyunca oldukça sıcak tutup organizmalara adapte olup evrimleşmeye yetecek kadar zaman sağlamış olabilir.
Morgan “Dinozorları yok eden aynı güçlerin, Dünya tarihinin çok daha eski zamanlarında gezegen üzerinde erken dönem yaşam için ilk sığınakları yaratmada rol oynadığına inanmak gerçekten çok zor” diyor. “Sondaj örneklerinin daha detaylı analizlerinin canlılığın bu yer altı ortamlarında nasıl var olabileceğine dair daha geniş bilgi sağlamasını umuyoruz.”
Discover’ın editörlerinden Eric Betz Nisan ayında Chicxulub sondaj alanını ziyaret etti. Geziyle ilgili yazısını buradan okuyabilirsiniz.