12 yıldan uzun bir süre boyunca Satürn’ü, halkalarını ve uydularını inceleyen NASA’nın Cassini uzay aracı destansı yolculuğunun son yılına girdi. Tarihi bilim yolculuğunun bitişi Eylül 2017 olarak planlandı ama bu, uzay aracı iki aşamalı finalini tamamlamadan önce gerçekleşmeyecek.
30 Kasım’daki başlangıçta, Cassini’nin yörüngesi aracı ana halkaların dış sınırının hemen yanına taşıyacak. 20 dönüşten oluşacak bu seri, F halkası dönüşleri olarak adlandırılıyor. Bu haftalık dönüşler sırasında Cassini, garip kıvrımlı ve örgülü yapıya sahip dar F halkasının merkezine 7,800 km kadar yaklaşacak.
Cassini projesi bilim insanı Linda Spilker “F halkası dönüşleri boyunca küçük uyduları, halkaları ve bunların içine gömülü diğer yapıları daha önce hiç olmadığı şekilde görmeyi bekliyoruz” diyor, ve ekliyor: “Halkalara en son, 2004’te Satürn’e ulaşıldığında bu kadar yaklaşmıştık, ve yalnızca arkadan aydınlanan yüzlerini görmüştük. Şimdi her iki tarafı da çok yüksek çözünürlükte incelemek için çok sayıda fırsatımız var.”
NASA’nın Cassini uzay aracı, dört Satürn gününü gösteren bu filmi elde etmek için, Nisan 2016’da 44 saat boyunca Satürn’ü izledi. Cassini Nisan 2017’de gezegen ve halkaları arasına bir dizi dalışa başlayacak.
Son Perde: Büyük Final
Cassini’nin “Büyük Final” olarak adlandırılan final aşaması Nisan 2017’de başlayacak. Satürn’ün dev uydusu Titan’la yapılacak bir yakın geçiş uzay aracının yörüngesini değiştirecek ve böylece Satürn’le halkalar arasında kalan boşluktan, yalnızca 2,400 km genişliğinde keşfedilmemiş bu alandan geçecek. Aracın bu boşluğa ilki Nisan 2017’de gerçekleşecek 22 dalış yapması bekleniyor.
Büyük Final sırasında Cassini, Satürn’ün şu ana kadar ki en yakın mesafe gözlemlerini yapacak, gezegenin manyetik ve kütle çekim alanlarını üstün kesinlikte haritalayacak ve atmosferin çok yakın görüntülerini gönderecek. Bilim insanları aynı zamanda, Satürn’ün iç yapısı, Satürn gününün kesin uzunluğu ve halkaların toplam kütlesine dair yeni bilgiler elde etmeyi umuyorlar. Halkaların kütlesinin belirlenmesi ise, yaşlarının anlaşılmasını sağlayabilir. Uzay aracı aynı zamanda ilk kez ana halkalardaki toz büyüklüğündeki parçacıkları doğrudan analiz edecek ve yine ilk kez Satürn atmosferinin dış bölgelerinden örnek alacak.
Spilker; “Sanki tamamen yeni bir görev gibi” diyor. “F halkasının ve Büyük Final dönüşlerinin bilimsel değeri o kadar büyük ki tamamen yapmak üzere olduğumuz şey etrafında şekillenmiş ayrı bir görev düşünebilirsiniz.”
Satürn’ün İçine Girmek
2016’nın başından beri görev mühendisleri, Cassini’nin Satürn’ün etrafındaki yörüngesine, uzay aracını son aşamadaki pozisyonuna taşıyacak ince ayarlar yapıyorlardı. Araca, Satürn’ün ekvatoruna ve halkalarına göre eğimini zamanla yükselten bir dizi Titan yakın geçişi yaptırdılar. Bu yönlendirme, aracın Nisan ayında halkaların üzerinden sıçrayarak tek (ve son) bir Titan yakın geçişi yapmasını sağlayacak. Cassini projesi yöneticisi Earl Maize,”Görev boyunca Cassini’yi Satürn sisteminde yönlendirmek için Titan’ın kütle çekimini kullandık” diyor. “Şimdi Titan bir kez daha Cassini’nin gezegene bu çok yakın, keşfedilmemiş bölgeye girmesini sağlayacak.
Büyük Final 15 Eylül 2017’de, Cassini, Satürn’ün atmosferine girip sinyali kesilene kadar gezegenin kimyasal kompozisyonuna dair veri yolladığında sona erecek. Hemen arkasından atmosferdeki sürtünme uzay aracının bir meteor gibi yanmasına sebep olacak.
Cassini ekibi son yılın başlangıcını ve ilerideki serüveni kutlamak için, dönen gezegenin kuzey kutbunun üzerinden çekilmiş yeni bir filmini yayınlıyor. Film 44 saati, ya da dört Satürn dönüşünü içeriyor.
“Heyecan Verici Bir Gezinti”
“Bu, halkaların önce dış, sonra iç sınırlarına doğru dalmadan önce Satürn’ün kuzey enlemleri boyunca yükselecek olan Cassini’nin sahip olacağı türden bir görüntü” diyor Spilker. Ve böylece, görevin sonu yaklaşıyor ve JPL görev kontrolde “Cassini’nin Dalışı İçin” geri sayım şimdiden başlamış olsa da, önümüzde hala görevin son derece önemli bir aşaması duruyor.
NASA’dan Cassini programı bilim insanı Curt Niebur, “Geri sayıyor olabiliriz ama henüz kimse Cassini’yi yok saymamalı” diyor. “Önümüzdeki yolculuk gerçekten heyecan verici olacak.”
Cassini-Huygens görevi NASA, ESA ve İtalyan Uzay Ajansı’nın ortak bir projesi ve JPL tarafından yönetiliyor.