En son ana kadar zorluklarla mücadele ederek bilimsel gözlemler elde eden Rosetta görevi, 30 Eylül’de kuyruklu yıldızın “baş”ındaki bir aktif çukurlar bölgesine doğru alçalmasıyla sona erecek.
Ma’at olarak bilinen bölge, 67/P Churyumov-Gerasimenko’nun iki lobundan küçük olanında bulunuyor. Bölge, kuyruklu yıldızın toz jetlerinden bazılarının kaynaklandığı, çapı 100 metreden geniş ve 50-60 metre derinliğinde çok sayıda aktif çukura ev sahipliği yapıyor.
Çukurların duvarları da bilim insanları tarafından Güneş Sistemi’nin erken dönemlerinde kuyruklu yıldızı meydana getiren erken “cometesimal – küçük kuyruklu yıldız”ların işaretleri olduğu düşünülen, “goosebump (tüyleri diken diken olmuş deri)” adı verilen metre büyüklüğünde topaklı enteresan yapılar ortaya koyuyor.
Rosetta bu yapılara şu ana kadarki en yakın gözlemi 30 Eylül’de yapacak. Uzay aracı 700 x 500 metrelik bir elips içinde, gayri resmi adını şekil olarak benzer olduğu aynı isimli antik Mısır kentindeki bir yapıdan alan ve iyi tanımlanmış 130 metre genişliğindeki Deir el-Medina çukuruna bitişik bir noktayı hedefleyecek.
Mısır’daki çukurda bulunmuş olan ve tarihçilere kentteki yaşantıyı anlatan arkeolojik eserler gibi, kuyruklu yıldızın çukuru da bölgenin jeolojik tarihiyle ilgili ipuçları barındırıyor.
Rosetta 9 Ağustos’tan beri kendisini kuyruklu yıldıza gittikçe yaklaştıracak eliptik yörüngelerde uçuyordu. En yakın geçişinde yüzeye 1 km kadar yakınlaşacak.
“Rosetta’yı iki yıldan beri kuyruklu yıldızın etrafında uçuruyor olsak da, görevin son haftalarında, kuyruklu yıldızın önceden kestirilemeyen koşullarında ve Güneş’ten ve Dünya’dan bu kadar uzakta güvenli şekilde çalışır halde tutmak şu ana kadar karşılaştığımız en büyük zorluk olacak,” diyor ESA’nın uzay aracı operasyonları yöneticisi Sylvain Lodiot ve ekliyor: “Şimdiden, giderek daha yakın uçtukça, kuyruklu yıldızın çekim kuvvetindeki değişikliği hissediyoruz. Aracın yörünge periyodunu arttırıyor ve bunun küçük manevralarla düzeltilmesi gerekiyor.”
Son dönüş 24 Eylül’de tamamlanacak. Sonraki günlerde Rosetta küçük manevralarla hedeflenen çarpışma bölgesiyle hizalanacak ve eliptik yörüngesinden çıkarak en nihayetinde 30 Eylül’de yüzeyde sona erecek bir yola girecek.
Çarpışma manevrası 29 Eylül’de 20 km irtifadan alçalarak gerçekleşecek. Rosetta gerçekte yapılacak bilimsel ölçümlerin sayısını arttırmak için kuyruklu yıldıza doğru yavaş bir serbest düşüş gerçekleştirecek.
Rosetta’nın bilimsel cihazları alçalma sırasında, kuyruklu yıldıza çok yakın gaz, toz ve plazmayla ilgili eşsiz görseller ve veriler elde edecek.
Rosetta’nın çarpışmasıyla birlikte sinyaldeki pik son kez kaybolacak. Bu andan sonra herhangi bir veri almak mümkün olmayacak.
“Geçtiğimiz ay, kuyruklu yıldıza ulaşmamızdan itibaren geçen heyecan verici iki yılı, aynı zamanda da kuyruklu yıldızın yörüngesinde Güneş’e en yakın noktaya gelişinin bir yılını kutladık” diyor Rosetta projesi bilim insanı Matt Taylor.
“Rosetta’nın 12.5 yıllık yolculuğunun neredeyse bittiğini inanmak gerçekten zor. Son bilimsel operasyonlar serisini planlıyoruz, ama bir sürü veriyi analiz etmeye odaklanmak için sabırsızlanıyoruz.”
“Bu öncü görev sona yaklaşıyor olabilir, ama kendi Güneş Sistemi’mize dair şu an mevcut olan ve gelecekteki anlayışımıza katkı sağlayan inanılmaz başarılarıyla, teknik ve bilimsel anlamda kesinlikle izini bıraktı,” diye ekliyor Rosetta görevi yöneticisi Patrick Martin.
Kaynaklar:
