Sadece 4.22 ışık yılı uzaklıkta, kozmik okyanus içerisinde burnumuzun dibinde sayılabilecek bir mesafede, Güneş’e en yakın sönük kırmızı cüce yıldız Proxima Centauri etrafında en azından bir tane Yer benzeri gezegen olduğu ortaya çıktı. Astronomlar buna Proxima b diyorlar. Yer’den 1.3 kat daha büyük bir gezegen. Yıldızının, “yaşanabilir bölge” denilen, yüzeyindeki suyun gaz ve buzun yanı sıra sıvı halde bulunabildiği ve Yeryüzü’ndekine benzer biyolojik bir yaşamın oluşmasına imkan verebilecek bir yörüngede dolanıyor. Ama zeki yaşam konusunda hemen heyecanlanmayın. Araştırmacılar henüz bu gezegenin bizimkisi gibi karasal mı yoksa gaz gezegen mi olduğu konusunda emin değiller.

Proxima b'de gün batımı. Sanatçı çizimi. Görsel ESO/M. Kornmesser
Proxima b’de gün batımı. Sanatçı çizimi. Görsel ESO/M. Kornmesser

Proxima b yörüngesindeki her bir turunu 11.2 Dünya gününde tamamlıyor. Yıldızına o kadar yakın ki Güneş’tekinden 400 kat fazla x-ışın bombardımanına tutulmakta. Ayrıca Yeryüzü’ndeki biyolojik yaşam için büyük önemi olan Ay’a benzeyen bu gezegenin etrafında bir ay var mı o da belli değil. Bununla birlikte kırmızı cüce yıldızlar Güneş benzeri yıldızlardan yüzlerce kez uzun yaşayabildikleri için, bu gezegen üzerindeki muhtemel yaşamın buradaki ekstrem şartlara uyum sağlamış olma ihtimali de var.

Gezgenin belirlenmesi Şili’deki Avrupa Güney Gözlemevi (ESO) bilim insanları tarafından, yürütülen “Soluk Kırmızı Nokta (Pale Red Dot)” kampanyası kapsamında gerçekleştirildi. Şili’deki teleskopların bulguları Dünya’nın diğer yerlerindeki teleskoplar tarafından doğrulandı.

Araştırmacılar yıldızın hareketini (bakış doğrultusuna göre olan dikine hareketi) 16 yıl boyunca çok yakından inceledi. Veriler bir gezegen olabileceğini ip uçlarını hep veriyordu ancak gerçekten kayda değer bilgiye 2016 yılında ulaşılabildi. Hatta sistemde ilk gezegenden 5 kat daha uzak mesafede ikinci bir gezegen olabilir.

Parlak iki yıldızdan soldaki alfa Centauri, sağdaki beta Centauri ve kırmızı halka içerisinde işaretli olan sönük ise Proxima Centauri
Parlak iki yıldızdan soldaki α Centauri, sağdaki β Centauri ve kırmızı halka içerisinde işaretli olan sönük olan yıldız ise Proxima Centauri. Görsel:Wikimedia

Proxima b, Dünya’dan bakıldığında yıldızının önünden geçerek tutulma gösteren bir gezegen değil. Bu nedenle doğrudan fark edilmesi ancak yeni nesil detektörlerle mümkün olabildi.

Peki Proxima b’de gün uzunluğu ne kadar? Astronomlar henüz emin değiller ancak birçok ötegezegende olan, Yer ile Ay kilitli dolanmasına benzer bir dolanma göstermesi muhtemel. Bu durumda gece ve gündüz sürekli aynı olacak ve yüzey sıcaklık dağılımı aşırı farklılık gösterecek. Veya Merkür gibi kendi etrafında 3 defa dönmesi yıldızı etrafındaki 2 dolanmasına denk gelecek şekilde bir hareketi olabilir. Bu durumda yüzey sıcaklık dağılımı daha eşit olabilir.

Proxima b yıldızına çok yakın olduğundan, yüzeyinden yıldızı, bizim Güneş’i gördüğümüzden daha büyük görünür. Peki kendi gözlerimizle kırmızı gün ışığını ve herhangi muhtemel bir uzaylı yaşamını görebilecek miyiz? Eğer ki ışık hızına yakın hızlarda gittiğinde birkaç on yıl içinde sisteme ulaşabilecek olan küçük uzay sondaları başarılı olabilirse, evet. Mevcut uzay sondaları uzun süreler çalışabilir kaldıklarını ispatladılar.

Bu yeni yıldızlararası keşif çağı, ilk hedefini belirlemiş olabilir.

Kaynak: SPACEDOTCOM

Mehmed Naim Bağıran
Astronomi ve uzay ile ilgili haberler her zaman insanların ilgisini çekmekte ama özellikle büyük kitlelere ulaşan medya organlarında bilim editörü eksikliğinden ülkemizde insanlar çoğu zaman yalan yanlış bilgi bombardımanına tutulmaktalar. Bizler de bu konuda alanında uzman yazarlarımızla, belki az ama kaliteli ve doğru haberleri sizlere sosyal platformun mümkün olan her alanında ulaştırmayı kendimize görev edindik.