24 Ocak Pazar günü, NASA’nın Mars keşif aracı Opportunity Mars yüzeyindeki 12. Dünya yılına erişti. Araç, 2004 yılının aynı gününde inişini gerçekleştirmişti.
Keşif aracına 90 günlük ömür biçilmişti. Aracın güneş panellerinin üzeri tozla kaplandı ve aracın çalışmayı durdurduğu ve artık çalıştırılamayacağı düşünülmüştü. Fakat bir dizi etmenlere şükür ki (mesela bunlardan biri Mars’da meydana gelen rüzgarlardır) inatçı keşif aracı, Mars’ın acımasız çevre koşullarına karşı koyup, üzerindeki tozlardan kurtuldu ve beklenenden çok daha uzun bir süre boyunca yoluna devam edebildi.
Keşif aracı yaşlanma belirtilerini göstermeye başladı, manevra hareketlerinde ve hafıza kayıt işlemlerinde zorlu problemlerle karşılaşmaya başladı. Aynı zamanda, üzerindeki 2 bilimsel aletin fonksiyonlarını da tamemen yitirdi. Problemler bir yana, bunun yanı sıra, Opporunity bilimin zenginliğini arttırmaya halen devam etmektedir.
Opportunity şu anda ıslak koşullarda oluşmuş olan kil mineralleri açısından zengin bir bölgeyi araştırmaktadır. Bölgenin adı Maraton Vadisi (Marathon Valley) olarak isimlendirilmiştir, büyüklüğü ise 42 kilometre – Bir olimpik maraton mesafesi kadar – Opportunity’nin indiği yer ise Kartal Krateri (Eagle Crater) olarak geçmektedir.
Keşif Aracı Proje Müdürü (Exploration Rover Project Manager) olan John Callas: “Opportunity’nin sağlıklı güç seviyeleri ile bu sene ve devam eden süreçte, Maraton Vadisi’ndeki görevimizi tamamlamayı amaçlıyoruz.” şeklinde bir açıklamada bulundu. Bu araç şu sıralarda vadideki yüzeyi paslı kayaçların altını inceliyor ve aracın üzerindeki robotik kol aracılığıyla, bölgedeki doku ve bileşimi inceliyor.
Mars’daki kış mevsimi Ocak ayı itibariyle başladı. Bu yüzden keşif aracındaki güneş panellerinin alacağı enerji, normalden oldukça düşük bir seviyeye inecek. Araştırma ekibi, aracı daha çok güneş ışığı alabileceği şekilde konumlandırdı, bu sayede güneş panellerine gelen ışığın oranını arttırmış oldular ki bu enerji seviyesi ile araç, sondaj gibi benzeri operasyonlarını gerçekleştirebilecek.
John Callas: “Opportunity bu kış çok aktif çalıştı, çünkü geçmişteki kış aylarına oranla bu sefer üzerindeki güneş panelleri daha temizdi ve bu sayede daha çok enerji depolayabildi.” şeklinde konuştu.
Keşif aracının, 2016’nın sonuna kadar yatırımı tamamen yapıldı ve Jet İtki Laboratuvarı (Jet Propulsion Laboratory) şuanda aracın süre uzatma teklifi üzerinde çalışıyor. Yapılan son gözden geçirmelere bakılacak olursa Opportunity’nin, Mars görevlerinde en uzun mesafe kat eden keşif aracı olma özelliğine sahip olduğu görülmektedir.
Bu yazı iflscience.com sitesidenki Alfredo Carpineti adlı yazarın yazdığı “The Opportunity Rover Was Supposed To Last 90 Days. It just Celebrated Twelve Years On Mars” adlı yazının Türkçe çevirisidir.
