Tüm dünyanın merakla beklediği bu açıklamada, Mars ile ilgili önemli keşiflerin olduğu ve bu keşiflerin ayrıntılarıyla ilgili bir oturum yapılacak. Öne çıkan beklentilerden biri, Mars’ta atmosferin bir zamanlar dünyadakine benzer olduğuna dair.
NASA’nın yapacağı konferans, Türkiye saatiyle 22:00’da NASA TV’den canlı olarak izlenebilecek.
Konferansta konuşulacak konular:
1) Mars, atmosferini nasıl kaybetti?
Mars Atmosferi ve Uçucu Evrim görevinde (ingilizce kısaltması MAVEN) yer alan bilim adamları Mars’ın üst atmosferi, iyonosferi ve magnetosferi ile ilgili çalışmalarda bulunuyor.
Geçtiğimiz Eylül ayında Mars’ın yörüngesine giren MAVEN uzay sondası, yörüngeye oturduğu günden bugüne gezegen ile ilgili bilgileri göndermektedir.
NASA’nın Curiosity (Merak) aracı, zaten kurumuş göl, nehir, çakıllar ve minerallerdeki bulduğu su olgularıyla, bir zamanlar atmosferinin sıvı su için yeteri yoğunlukda olduğunu kanıtlamıştı. Fakat atmosferinin büyük bir kısmı zamanla azaldı ve şuanki haliyle Dünya’daki atmosfere oranla %99 daha az bir oranda, çok ince bir atmosfere sahip.
Bilim insanları, milyonlarca yıl gezegenin çekirdeğinin soğuduğunu ve bu yüzden Mars’ın manyetik alanının zayıfladığını ve güneş rüzgarlarının etkisiyle de, bir zamanlar yüzeyinde bulunan suyun, uzaya saçıldığını düşünüyor.
NASA, geçmişte Mars’a ne olduğu hakkında yardımcı olacak bilgiler için, kızıl gezegene bir plan hazırlıyor.
MAVEN, Mars yörüngesinde dolanmakta olan 5 uzay aracından yalnızca biri. Diğerleri ise NASA’nın Mars Odyssey ve Mars Reconnaissance Orbiter araçları, Hindistan’ın Mangalyaan sondası ve Avrupa Uzay Ajansı’nın Mars Express aracı halen Mars’ın yörüngesinde dolanmaktadırlar.
2) Mars’da yaşam var mı?
MAVEN, Mars’ın atmosferinin nasıl kaybolduğunu araştırmasının yanı sıra, Mars yüzeyinde bulunan metanın da bulgularıyla ilgili açıklamalarda bulunmaya yardımcı oldu.
Metanın canlılar tarafından oluşturulduğunu bildiğimizden, bu durum kızıl gezegende organizmaların bulunabileceğine dair iyi bir belirtidir.
NASA bunu, 2003 yılında ilk kez eser miktarda inceledi. Mars’daki metan, Güneş’den gelen moröte ışınlardan çabucak etkilenip kaybolabileceğinden, metanın kalıcı varlığı yenileyici bir kaynak olduğunu gösterir.
İlk zamanlar Mars’daki metanın, yüzeye çarpan meteorlardan kaynaklandığı düşünülmüş fakat daha sonra Imperial College London’daki araştırmacılar bu çarpmaların sayısının, bu seviyedeki metanı oluşturmak için yetersiz olduğu sonucuna vardılar.
MAVEN’deki yeni enstrümanlar merak edilen pek çok soruyu cevaplayabilir.
3) Yerleşim için uygun mu?
MAVEN ekibi, Mars’ın atmosferiyle ilgili elde ettikleri detaylarla, dizayn edecekleri güvenli bir koloni kurmak için NASA’ya yardımcı oluyor.
Çünkü Mars, fiilen atmosferi neredeyse olmayan, insan hayatı ve konaklama için oldukça ölümcül güneş radyasyonlarına maruz kalmaktadır.
NASA zaten 2003 yılında, tamamen bağımsız olarak, koloniler halinde Mars’da yaşayan ve görev alan insanlar göndermek istediğini söylemişti.
Ancak günümüzde, astronotların uzayda geçirdikleri zamanda, maruz kaldıkları radyasyondan dolayı kansere davetiye çıkardığı için, uzayda geçirdikleri sağlıklı yaşam süresi sınırlı kalıyor.
Ayrıca geçtiğimiz hafta bilim adamları, Mars yüzeyinde insanlar için kalıcı hasarlara sebep olabilecek olan “asitli sis” in varlığına dair işaretler buldular. Bunun volkanik patlamalardan kaynaklandığı düşünülüyor.
Şu sıralar birtakım deneyler, Uluslararası Uzay İstasyonu’nda devam etmekte olup, önümüzdeki 10 yılda derin uzaydaki yaşam için planlar belirlendi. Bu planlar doğrultusunda Mars’a vasıtalı şekilde geçilebilecek.
Görevdeki son adım, insan misyonlarının Mars yüzeyine inişini ve modüler mimari ile 3 boyutlu yazıcı yardımlarıyla, koloni kurma çalışmaları şeklindedir. Ancak orada bulunacak olan insanların, kendi kendilerini idare edebilmeli ve gezegendeki en iyi materyalleri kullanabilmeleri gerekmektedir.
MAVEN bizlere Mars’daki oksijen miktarı ve kolonide halinde yaşayacak olan insanların kullanacağı diğer kullanılabilir elementler hakkında en iyi belirtileri bulabilir.
Elde edilen keşifler, yaşamı sürdürülebilir kılacak olan tuzlu suyun gezegende olmasının muhtemel olduğunu gösterdi.
4) Ve sürpriz bir konu!
NASA astronotları Twitter’daki takipçilerine Perşembe günü için “heyecan verici” bir anons için takipte kalmalarını belirtti, ancak bunun Mars ile ilgili olduğu ya da farklı bir konu üzerinde olduğu henüz bilinmiyor.
Konferansda açıklamada bulunacak olan kişiler:
- NASA Genelmerkezi’ndeki baş bilimadamı Michael Mayer, Mars Keşif Programı hakkında konuşacak.
- Colorado Üniversitesi’ndeki Atmosferik ve Uzay Fizikleri Laboratuarı’nda baş araştırmacı olan Bruce Jakosky, Mars Atmosferi ve Uçuçu Evrim hakkında konuşacak.
- Lowa Üniversitesi’nin MAVEN Güneş Rüzgarları Ion Analizi bölümünün önderliğinde Jasper Halekas
- LASP’da bulunan MAVEN bilim takımının bir üyesi olan Yaxue Dong
- LASP’da bulunan ortak araştırmacı Dave Brain
Etkinlik sırasında telefon aracılığıyla, medya ile beraber kısa bir soru-cevap oturumu şeklinde gerçekleştirilecek. Aynı zamanda halkdan insanlar da #AskNASA etiketiyle sosyal medyayı kullanarak sorular sorabilecek.
Konuyla ilgili daha fazla bilgi ve benzeri programları takip etmek için: http://www.nasa.gov/nasatv
Kaynak: Telegraph.co.uk ve NASA
